Kimya Sektörü diğer sektörlerden ayrılan bazı özelliklere sahiptir. Bu özellikler hem kimya sektörünün kendi özel süreçlerinden hem de yasal gereksinimlerden doğmaktadır. Hammadde veya ürünlerin yapısı gereği uçucu olması, mevsimselliğe bağlı olarak bileşenlerinin değişmesi, mamul formüllerinin farklı koşullar altında farklı neticeler vermesi, hammadde veya mamullerin genelde yanıcı-yakıcı olmasından dolayı yasal ve şirket içi güvenlik-yasal zorunluluklarının olması, lot veya parti takibi, ölçü birimleri arasındaki dönüşümlerin sık olması, mamul ve hammaddelerin raf ömürlerinin sınırlı olması, yine yasal ve sağlık yönetmeliklerinden ötürü, sertifika, belge gibi dokümanların yönetilme gereksinimi, bu sektörün ilk aşamada akla gelen özellikleridir.
Diğer sektörlere göre bu kadar spesifik süreçleri olan Kimya Sektöründe, hammadde girişinden başlayan, ambar yönetimi ile devam eden, üretim ve kalite yönetimiyle denetlenen, satış ve fatura ile sonlanan uçtan uca tümleşik bir ERP kullanımı şart olmaktadır.
Üretim öncesi reçete oluşturulması kimya sektörünün en önemli aşamasıdır. Bu reçeteleri oluştururken dikkat edilmesi gereken en önemli konu, hammaddelerin, yarı mamullerin veya ürünlerin uçuculuğunun doğru hesaplanması ve kurgulanmasıdır. Reçete oluştururken standart olarak verilecek olan ıskarta oranı veya miktarı gerek üretim sırasında gerekse üretim öncesi planlama ve tedarik aşamalarında kullanıcıya çok yardımcı olacaktır. Reçeteye 100 gram ve %10’u ıskarta olarak tanımlanan bir hammaddenin ihtiyaç planlama çalıştıktan sonra satın alma önerisi (stokta yoksa) 110 gram olması gerekmektedir. Aynı şekilde mamul siparişi 100 kilo ve uçuculuğu %15 ise, üretim emri 115 kilo olarak açılması gerekmektedir. Business Central ile bu gibi tanımlamaları ister baştan yapabilirsiniz, isterseniz de üretim sırasında bu ıskarta-fireleri işleyebilirsiniz. Ek olarak ürettiğiniz mamul ile sattığınız mamul aynı olsa da ölçü birimleri farklı olabilir. Örnek vermek gerekirse, üretim sırasında kilo olarak takip ettiğiniz ürün satış siparişinde teneke veya varil olabilir. Bu noktada ölçü birimleri arasında dönüşüm yapabilen ERP programları, kimya sektöründeki şirketleri çok büyük bir yükten kurtaracaktır.
Yine kimya sektörüne özel olarak makine temizlik aşamaları sık kullanılmaktadır. Örnek vermek gerekirse, boyama tankerinde iş emirlerine bağlı olarak tanker temizleme gereksinimi duyulabilir. Bu gereksinimler önceden tanımlanmazsa, ön görülmeyen termin değişiklikleri ve müşteri memnuniyetsizliğini ortaya çıkarabilir. Dolayısıyla, üretim rotasında bulunan operasyonlar için “çalışma süresi” dışında, makine hazırlık süresi (temizleme) tanımlanabilmesi gerekmektedir. Bu tanımlamayla beraber oluşacak olan üretim emrinde doğru şekilde termin verilebilir, işçilerin veya makinelerin KPI’ları çok daha doğru oluşabilir. Anlık operasyon gereği makine-tanker temizliği dışında planlı ve plansız bakımlar da gerekli olabilir. Burada önemli olan 2 konu vardır;
1-Bakıma alınan makinelerin bakım süresine göre terminleri ileriye itmesi
2-Bakım yapılan makinelerin (sabit kıymetlerin) bakım sırasında katlanılan sarf veya işçilik gibi maliyetlerin sabit kıymetinin değerinin değişmesi ve buna göre amortisman hesaplaması gerekmektedir.
Yine üretimden bahsetmek gerekirse, kimya sektöründe operasyonlar, montajlama gibi uç uca şekilde değil, paralel de yürütülüyor olabilir. Örnek vermek gerekirse bir kimyasal ürünü ortaya çıkarabilmek için, iki ayrı operasyon birbirinden bağımsız yürütülüp son operasyonda birleştirilebilir. Dolayısıyla sınırlı ve sınırsız kaynak mantığıyla beraber paralel üretimlerin rotaya doğru şekilde tanımlanabilmesi, gerek süreçsel gerekse doğru termin verebilmek için zorunludur.
Yanıcı-yakıcı olabilecek hammaddeler ve bileşenler, ambar süreçlerinde en dikkat edilmesi gereken unsurlardır. Gerek iş güvenliği gerekse ürünlerin yapısının bozulmaması için dikkatli raflama organizasyonu olması gerekir. Bu raflama organizasyonu da ERP tarafından desteklenmelidir. Örnek vermek gerekirse, 2 bileşen aynı depolarda bulunması kimyasal tepkime sonucunda zehirli gaz üretebileceği gibi yangın çıkarma olasılığı olduğunu varsayalım. Bu iki ürünün depoları veya rafları birbirinden uzak olması gerekmektedir. Bu Business Central gibi yetenekleri olan ERP’lere tanıtılabilmeleri ve kurallarla birlikte kullanıcıyı sistem uyarabilmeli. Yani sistem üzerinden bu iki maddenin yan yana gelmesi engellenmelidir.
Hammaddelerin ve mamüllerin uçucu olması veya farklı koşullarda özelliklerinin değişmesinden dolayı, lot-parti no gibi takip süreçleri önemli hale gelmektedir. Üretim sırasında istenmeyen bir kalitede ortaya çıkan mamulün satılması durumunda, müşteriden şikayet gelebilir. Eğer ürünler lot parti numarası verilmişse, hangi üretim emrinde, hangi operasyonda hangi tarihte üretildiği kolaylıkla ortaya çıkar, gereken aksiyonlar alınabilir. Hatta ilgili mamulün bileşenlerinin ne zaman hangi tedarikçiden alındığı da takip edilebilir. Lot ve Parti No’larla birlikte takip edilmesi gereken diğer bir unsur ise, Son Tüketim-kullanım tarihi takibidir. Bu takiple birlikte dilerseniz sistem FEFO’ya (First Expire First Out) göre çalışabilir. Ek olarak B2F kalite modülü kullanarak her ambar girişi veya üretim aşamalarında kalite adımını koyabilir, bu adımlara tolerans tanımlayabilir, tolerans dışındaki girişleri ise onaya bağlayabilirsiniz.
Son olarak üstünde durulması gereken şey ise kimya sektörüne özel yasal gereksinimler, belge-sertifika işlemleridir. Dolayısıyla sistem üzerinde mutlaka tehlikeli madde yönetimi olmalı ve Word-Excel-PDF gibi belgelerin, istenilen karta, siparişe, üretim emrine eklenebilmeli, istenildiği zamanda bu belgelere kolaylıkla ulaşılabilmelidir.
Peki siz, sektöre özel uygulama çözümlerimiz ile dönüşümünüzü başlatmaya hazır mısınız?
